ลักษณะทั่วไป
ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง ๕๐-๘๐ เซนติเมตร เปลือกต้นสีเทาอมดำ มีกลิ่นฉุน เนื้อไม้เหนียว ใบรูปไข่กลับ ดอกสีขาวกลีบบาง ผลกลุ่ม เมื่อแก่แล้วเปลือกสีดำ แตกกลางผล ดีดเม็ดกระเด็นไปไกล
การขยายพันธุ์
ใช้เมล็ด
กำลังวัวเถลิงเป็นสมุนไพรที่พบมากในภาคกลาง จึงพบในบันทึกตำราทางการแพทย์ไทยภาคกลางเป็นส่วนใหญ่ ในยุคที่สยามต้องเผชิญกับการล่าอาณานิคม ความพยายามที่จะรักษาเอกราชทำให้มีการขยายการศึกษาที่ใช้ภาษาไทยภาคกลางไปทั่วประเทศ และมีการส่งแพทย์หลวงจากกรุงเทพไปประจำตามหัวเมืองต่างๆ ทำให้อิทธิพลการแพทย์ภาคกลางแผ่ไปยังภูมิภาคต่างๆ ซึ่งทำให้การใช้สมุนไพรภาคกลางหลายชนิด รวมถึงกำลังวัวเถลิงแพร่ไปยังหมอยาภาคอื่นๆ
กำลังวัวเถลิงนั้นนับว่าโดดเด่นในการใช้เป็นยาบำรุงกำลัง โดยเนื้อไม้และเปลือกปรุงเป็นยาบำรุงโลหิต ทำให้ธาตุบริบูรณ์ บำรุงเส้นเอ็น แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย บำรุงกำลัง และมักอยู่ในตำรับรักษาอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศที่หมอยาทุกภาคนิยมใช้ ซึ่งประกอบด้วยต้นหรือแก่นกำลังวัวเถลิง ต้นหรือแก่นม้ากระทืบโรง เจ็ดกำลังช้างสารทั้งห้า โด่ไม่รู้ล้มทั้งห้า นำมาดองเหล้ากิน
ตำรับยากำลังวัวเถลิง
ใช้ลำต้นกำลังวัวเถลิงต้มหรือดองเหล้ากิน หรือเข้ายากำลังตัวอื่นๆ เช่น รากกำลังทรพี ลำต้นช้างน้าว ต้มหรือดองเหล้ากิน
ขอขอบคุณ: www.rakkhaoyai.com
